Ι.Ν.ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

          Ο Ι. Ν .Κοιμήσεως της Θεοτόκου Δερβητσάνης βρίσκεται λίγο πριν την είσοδο του «Μεσοχωρίου» και πλάι στην παλιά πλατεία του χωριού (Νταμπόρι).                               

Η εκκλησία το έτος 1929

Οικοδομήθηκε στα τέλη του 19^ου αιώνα  (1870). Είναι κτισμένος με πέτρα και σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων του χωριού, είναι οικοδομημένος στα θεμέλια μιας πιο παλιάς εκκλησίας[1] με το ίδιο όνομα, δηλαδή αφιερωμένος στην κοίμηση της Παναγίας. Είναι Βασιλικού ρυθμού και το παλιό τέμπλο[2] είχε αναπαραστάσεις από γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης. Όλες οι εσωτερικές πλευρές του ναού ήταν αγιογραφημένες με Αγίους, οι οποίες προστέθηκαν σταδιακά μετά το κτίσιμο. Το ταβάνι είναι διακοσμημένο με ξυλόγλυπτα σκούρου χρώματος, πράγμα που τονίζει τις αγιογραφίες που υπάρχουν στους τρείς τρούλους. Στον πρώτο τρούλο απεικονίζεται η Παναγία, στο δεύτερο ο Χριστός Παντοκράτωρ και στο τρίτο η Αγία Τριάδα[3]. Στα πλαϊνά τοιχώματα πάνω από τις κολώνες που θυμίζουν  αρχαιοελληνικό στυλ υπάρχουν τοιχογραφίες[4] που απεικονίζουν του Ευαγγελιστές.                Βγαίνοντας απ’ το ναό, αριστερά της εισόδου υπήρχε μια μεγάλη συκιά, λεγόμενη «Η συκιά της εκκλησιάς». Ακριβώς πίσω απ’ τη μεγάλη συκιά υπήρχε το Αρρεναγωγείο και λίγο πιο πέρα το Παρθεναγωγείο. Μπροστά του Αγίου Βήματος της εκκλησίας προς την Ανατολή βρισκόταν τρία κυπαρίσσια, η δάφνη και λίγο παραπέρα κάποιες λεύκες. Η εκκλησία απ’ όλες τις πλευρές ήταν περιτειχισμένη με πέτρα. Στα δεξιά της υπήρχαν: το κωδωνοστάσιο (καμπαναριό), ο μεγάλος πλάτανος[5] και το κοιμητήριο[6], το οποίο το 1916 μεταφέρθηκε στο παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής.             

Η εκκλησία το 2012

          Κατά τη διάρκεια του αθεϊστικού κομμουνιστικού καθεστώτος, με πρωτοβουλία κάποιων καθεστωτικών Δερβητσιωτών, οι οποίοι παρακίνησαν την τότε νεολαία, έγιναν μεγάλες καταστροφές στην εκκλησία (καταστροφή σκευών, εικόνων και άλλων ιερών κειμηλίων). Η εκκλησία έφθασε σε σημείο για ένα πάρα πολύ μεγάλο διάστημα να γίνει αποθήκη λιπασμάτων, πράγμα που μέχρι σήμερα έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα σε θέματα υγρασίας του ναού.    

          Στις μέρες μας, η εκκλησία της Δερβητσάνης αποτελεί ένα πραγματικό στολίδι για το χωριό μας αλλά και για όλη την περιοχή,  γιατί με τη βοήθεια του συλλόγου «Κοινωνική Προσπάθεια» απ’ την Ελλάδα έχει ανακαινιστεί πλήρως, ενώ στα θεμέλια του παλιού σχολείου ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ. κ. Αναστάσιος έχει χτίσει ένα μεγάλο εκπαιδευτικό συγκρότημα. Το οποίο για κάποια χρόνια λειτούργησε ως Ι.Ε.Κ και σήμερα ως νηπιαγωγείο.        

[1] ΠΛΑΪ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΠΕΡΝΑΕΙ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΡΕΜΑ ΠΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ ΕΧΕΙ ΤΑΛΑΙΠΩΡΗΣΕΙ ΑΡΚΕΤΑ ΤΟΥΣ ΔΕΡΒΗΤΣΙΩΤΕΣ. ΑΙΤΙΑ ΛΟΙΠΟΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΟΥ ΥΠΗΡΧΕ ΠΡΙΝ ΤΟ 1870 ΗΤΑΝ Η ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ.                                       
[2] ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 1990 ΤΟ ΤΕΜΠΛΟ ΕΧΕΙ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΕΙ ΑΠΟ ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. ΜΟΝΟ ΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΕΧΕΙ ΜΕΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΤΕΜΠΛΟ.                                                                                                          
[3]ΟΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΧΟΥΝ ΚΑΘΑΡΙΣΤΕΙ ΑΠΟ ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΔΩΡΕΑ ΔΕΡΒΗΤΣΙΩΤΩΝ.                                              
[4] ΟΙ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΛΟΓΩ ΑΝΕΠΑΝΟΡΘΩΤΩΝ ΖΗΜΙΩΝ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΕΠΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΥ ΈΧΟΥΝ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΕΙ ΑΠΟ ΞΥΛΙΝΕΣ ΣΥΡΤΑΡΩΤΕΣ.                                                                                                                                                                                        
[5] Ο ΠΑΙΟΤΕΡΟΣ ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΣΤΕΚΕΙ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΑΓΕΡΩΧΟΣ ΠΛΆΙ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΜΕΝΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ.              
[6] ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΝΑΚΑΙΝΗΣΗΣ ΒΓΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΠΟΛΛΟΙ ΤΑΦΟΙ.



πηγές: Βασιστήκαμε σε αρχεία της Ιεράς Μητροπόλεως Αργυροκάστρου.
             Γεώργιος Χ. Παπαδόπουλος  "Η Δερβητσάνη της Κάτω Δροπόλεως Αργυροκάστρου", 1978